Vücudumuzda ihtiyaçlarımız doÄŸrultusunda belirli oranlarda bulunması gereken vitaminlerin, metabolizma sorunlarından, bağışıklık sitemine, cilt hastalıklarından kemik geliÅŸimine kadar birçok alanda etkisi bulunmaktadır. Gerekli besin gruplarından bu vitaminlerin karşılanamaması sonucunda çeÅŸitli sorunlar meydana gelir. Bu yüzden vitamin eksikliÄŸi gibi bir durum söz konusu ise uygun takviye vitamin yardımları ile vücudun ihtiyaçları giderilmelidir. Bu yazımızda vücudumuzun olmazsa olmazları vitaminler hakkında merak edilen bilgileri sizlerle paylaÅŸacağız. Detayları yazımızın devamında bulabilirsiniz.
Vitamin Nedir?
Vücudumuzda birçok alanda büyük yarar saÄŸlayan, metabolizmamızın saÄŸlıklı bir ÅŸekilde iÅŸleyip görevini yerine getirmesini saÄŸlayan, yediÄŸimiz çoÄŸu besinde bulunan organik bileÅŸenlerdir. Vücudumuzun gerekli ihtiyaçlarını bilebilmemiz adına vitamin gruplarını ve etkilerini bilmek büyük önem arz etmektedir.
Vitamin DeÄŸeri Yüksek Besinler
Vücudumuz, gerek duyduÄŸu vitaminleri yediÄŸimiz yemekler üzerinden elde eder. Vitaminler bizlerin bağışıklık sisteminin geliÅŸmesi ve hastalıklara karşı korunması üzerinde etkin rol oynarlar. Ä°htiyacımız olan vitaminleri gün içerisinde tüketmiÅŸ olduÄŸumuz piÅŸmiÅŸ veya çiÄŸ besinler üzerinden karşılarız. Fakat tüketmiÅŸ olduÄŸumuz her besinde aynı oranda veya aynı yapıya sahip vitaminler yoktur. Hangi besinlerin vitamin deÄŸerlerinin yüksek olduÄŸunu bilmek saÄŸlıklı ve dengeli beslenme yolunda elbette yarar saÄŸlayacaktır. Vitamin deÄŸeri yüksek olan besinleri ÅŸu ÅŸekilde sıralayabiliriz:
- Kırmızı et, beyaz etlerin içerisinde ve deniz ürünlerinden olan balık, karides havyar, ıstakoz gibi ürünler, süt ve yumurta gibi hayvansal gıdalar vitamin deÄŸerleri oldukça yüksek besinler arasında yer almaktadır.
- Turunçgiller, tropik meyveler ve kırmızı renkli meyveler içerisinde de yüksek miktarda vitamin bulunmaktadır.
- Maydanoz, roka, marul, nane, ıspanak, lahana gibi yeÅŸil yapraklı sebzeler de vitamin açısından yüksek deÄŸerlere sahip besinlerdir.
- Tahıllar,
- Baklagiller,
- Zeytinyağı, avokado yağı, fındık yağı gibi çeÅŸitli yaÄŸlar,
- AyçiçeÄŸi çekirdeÄŸi, kabak çekirdeÄŸi, fındık, fıstık gibi besinler dengeli düzeyde tüketildiÄŸinde vitamin oranı yüksek besinlerdendir.
Vitamin ÇeÅŸitleri
SaÄŸlıklı bir hayatın olmazsa olmazlarından biri de elbette vitaminlerdir. Vitaminler kendi aralarında: A, B, C, D, E, K olmak üzere çeÅŸitli gruplara ayrılırlar. Her birinin vücudumuza saÄŸladığı yarar farklı ve hepsi de adeta bir yapbozun parçaları gibi gereklidir. Birinin vücudumuzda eksik olması demek beraberinde farklı sorunları da getirmesi demektir. Bu vitaminlerin ne iÅŸe yaradıkları ve hangi besinlerde daha fazla oranda olduklarını ÅŸu ÅŸekilde sıralayabiliriz:
A Vitamini: Metabolizmamızın saÄŸlıklı bir biçimde iÅŸleyebilmesi adına oldukça önemli bir vitamindir. Özellikle büyüme ve geliÅŸme çağındaki çocukların bol bol ihtiyaç duyduÄŸu A vitamini, göz saÄŸlığı açısından da büyük önem arz etmektedir. A vitamininin bulunduÄŸu besinleri ÅŸu ÅŸekilde sıralayabiliriz:
Hayvansal gıdalarda: Süt, peynir, yumurta, balık, tereyağı, karaciÄŸer vb.
Bitkisel gıdalarda: Portakal, havuç, greyfurt, ıspanak, brokoli vb. birçok besinde bulunmaktadır.
B Vitamini: B vitamini, kendi içerisinde; B1,B2,B3,B5,B7,B9,B12 vitamini olarak geniÅŸ bir gruba ayrılır. B vitaminin bu kadar kapsamlı olmasından dolayı aslında sırf kendi başına ayrı bir inceleme gerektiren bir konudur. B vitaminleri grubu bağışıklık sistemimiz ve beyin fonksiyonlarımızın sorunsuz ve saÄŸlıklı bir biçimde iÅŸleyebilmesi için gerekli olan vitamin grubudur. Ayrıca merkezi sinir sistemimizin korunmasını saÄŸlayan kırmızı kan hücrelerini arttıran da B grubuna dahil olan vitaminlerdir. Genel olarak çoÄŸu aynı besinlerde bir arada bulunsalar da hepsinin farklı görevleri bulunmaktadır. B grubu vitaminlerinin bulunduÄŸu besinleri ÅŸu ÅŸekilde sıralayabiliriz:
Hayvansal gıdalarda: Et ürünleri, hayvansal gıdalar (süt, peynir, yumurta)
Bitkisel gıdalarda: Tam tahıllı gıdalarda, baklagiller, yeşil yapraklı sebzeler, fındık, narenciye, avokado, muz vb.
C Vitamini: Vücudun hastalıklara karşı en önemli savaÅŸçılarından olan C vitamini, özellikle de enfeksiyonlara baÄŸlı olarak geliÅŸen bağışıklık sistemi hastalıklarında sıkça kullanılmaktadır. DiÅŸ eti hastalıklarının tedavisi üzerinde de etki olarak kullanılan C vitamini ayrıca çok iyi bir antioksidandır. C vitamini yönünden zengin olan besinleri ÅŸu ÅŸekilde sıralayabiliriz:
Turunçgillerde: Portakal, mandalina, viÅŸne, domates, kızılcık vb.
Yeşil yapraklı sebzelerde: Ispanak, pancar, marul, brokoli, rezene vb.
D Vitamini: D vitaminin temel ve en önemli kaynağı güneÅŸ ışığıdır. Canlılar D vitaminini güneÅŸ ışığından sentezleyerek elde ederler. Bununla birlikte balıklarda da D vitamini bulunur. Balık harici baÅŸka bir besinde D vitamini bulunmamaktadır. Kemiklerin güçlenmesi için oldukça önemli olan D vitamini. Özellikle ileri yaÅŸlarda ortaya çıkabilen kemik erimesi hastalığının da tedavisinde etkin rol oynamaktadır.
E Vitamini: Özellikle mide rahatsızlıklarının giderilmesinde önemli bir rol sahibi olan E vitamini, yaÄŸ formunda bulunan bu vitaminin antioksidan olarak vücuda önemli etkileri bulunmaktadır. E vitamini içeren besinleri ÅŸu ÅŸekilde sıralayabiliriz:
Meyveler, meyve yaÄŸları ve yaÄŸlı tohumlarda: Zeytin ve zeytinyağı, avokado ve avokado yağı, Ayçiçek yağı, ceviz ve ceviz yağı, fındık ve fındık yağı vb.
YeÅŸilliklerde: Roka, maydanoz, tere, turp, marul vb.
K Vitamini: Sıvı yapıda bulunan kanın gerekli miktarda koyulaÅŸmasını saÄŸlayan bir vitamin türüdür. K vitamini vücuttaki yaraların daha hızlı bir biçimde iyileÅŸmesini saÄŸlar. K vitamini eksik olan kiÅŸilerin yaralarında iyileÅŸmeler oldukça yavaÅŸ ve kanlarında da cıvıklık görülür. Kalp ve damar saÄŸlığı için oldukça önemli bir vitamindir. K vitamini, yaÄŸda eriyen bir yapıya sahip olmasına raÄŸmen A, D ve E vitaminleri gibi vücutta uzun süre kalmaz. Uzun süre ilaç kullanmış kiÅŸilerde oluÅŸabilecek K vitamini eksikliÄŸi için takviyeler kullanılması gerekebilir. K vitamini açısından zengin olan besinleri ÅŸu ÅŸekilde sıralayabiliriz:
Deniz Ürünlerinde: Balık çeÅŸitleri, ıstakoz, yengeç, karides, istiridye vb.
Sebzelerde: Ispanak, brokoli, maydanoz, tere, karnabahar vb. ürünlerde K vitamini bolca bulunmaktadır.
Vitaminleri doÄŸal yoldan besinler aracılığı ile almak en iyisidir. Fakat tüm vitaminleri vücudumuzun ihtiyacı kadar karşılayamayabiliriz. Böyle durumlarda dışarıdan bir takviye yardımı ile vitamin ihtiyacını desteklemek vücut saÄŸlığı için yarar saÄŸlayacaktır.
